بخش چهارم/آنچه مسلم است گزارش واقعه عاشورا در قرن دوم هجری مکتوب میشود لذا قطعی و یقین بودن حوادث اندک است اگر نقل صورت گرفته سینه به سینه انتقال یافته به خاطر همین تعدد خبر کار پژوهشگر را بسیار سخت نموده است پژوهشگر با توجه به قراین و شواهد عقلی و نقلی به مستند کردن حوادث می پردازد اما پیام عاشورا مشخص است تعدد خبرها بیشتر مربوط به رخدادها است مباحث فنی است که خارج از بحث ماست عرصه برامام تنگ میشود در کربلا فرود آمدند محل اسکان مشخص شد در کوفه هم لشکری آماده میشود تا به سمت کربلا اعزام شود اگر این گفته امام درست باشد که فرمود اگر راه رابر من باز گذارند مثل مرغ قطا به جایگاه خود برمیگردم ازاین منظر این نقل را میتوان بررسی کرد که نشان دهد مرا به زور به بیابان کشاندن تا بکشند اهل کوفه منتظر ورود حسین است حسین منتظر سرنوشت، کاملا در محاصره قرار گرفته است چنان که بیشتر گفته شد سلاح و اداوات جنگی نداشتند باید طوری محل اسکان و چادر های همراه را چینند که به زن و بچه و سایرین آسیب کمتری وارد شود دراین محل بود که حسین موضع اش با مدینه و مکه متفاوت میشود البته مبارزه با ستمگر هدف عالی حسین است و مشروعیت اموی را در کربلا نیز به رسمیت نشناخت و متهم کرد آل ابوسفیان را که به معاد ایمان ندارندگزارش های دقیق و مستند در کربلا از زمان وارد شدن به این مکان تا شهادت یافت نمی شود پراکنده گفته شده است اما این ها مهم نیست آنچه مورد تاکید است فایده جستن از پیام عاشورا است که بایدتاکتیک و استراتژی را تبیین نمود پیام آور عاشورا که موجب ماندگاری در سیر تاریخ شد باید از امام سجاد که مجدد ا به تربیت افراد همت گذاشت و دیگری سکینه دختر حسین ،خوانندگان محترم باید این را بدانیم که حضرت زینب و رباب سرسال عاشورا نرسیده از دنیا رفتند فرصتی برای زینب نبود که از واقعه سخن گوید تداوم راه علوی را باید از امام سجاد جست سکینه نیز باحضور در مجالس و محافل و مسجد پیامبر افشاگری میکرد حتی مروان در بالای منبر بود بر علیه وی می شورید و سخن می گفت ماموران کنیزان سکینه را میزدند اما جرات نزدیک شدن به ایشان را نداشتند در مورد سکینه گفته آید . شمر با قشونی وارد کربلا شد با حکم ابن زیاد فضا را بتدریج عرصه را بر امام تنگتر کرد در بعضی نوشته ها میگویند که شمر در لشکر مولا علی در صفین بود ،چنین خبری دیده نمی شود .امویان کنترل اوضاع را بدست گرفتند عمرسعد که عازم ری بود ابن زیاد شرط گذاشت که بعداز اتمام کار حسین به ری خواهی رفت وی تقلا کرد که در مقابل حسین نباشد اما اصرار ابن زیاد موجب شد که عمرابن سعد عازم کربلا شود گفتنی است که این زیاد از طرف معاویه در خراسان حاکم بود در بخارا چنان خشونتی به کاربرد معاویه از خراسان عزل کرد پدرش زیاد ابن ابیه بود چون پدرش نامعلوم بود البته در عهد جاهلیت، مادر زیاد مرجانه نام داشت ایرانی بود. زیاداز طرف مولا علی حاکم فارس بود اما با نیرنگ عمروعاص اورا ملحق کردند به ابوسفیان درنهایت در دام معاویه افتاد .ورود ابن سعد به کربلا صحنه دیگری ورق خورد چون وی میخواست هرچه سریعتر کار با حسین را تمام کند تا بتواند عازم ری شود فردی را به خیمه گاه حسین فرستاد جواب امام همان جوابی بود که به حرداده بودند مذاکره فشرده شد امام و ابن سعد وارد مذاکره شدند امام توصیه ای به ابن سعد کرد دوران کودکی را یادآورشد اما قدرت و ریاست بصیرتش را از وی گرفته بود شمر ابن ذالجوشن نیز اصرار داشت که هر چه سریعتر کار تمام شود در حیرانم که علت کینه شمر با اهلبیت چه بود ؟فرد مهمی هم در میان اعراب به حساب نمی آمده آب به روی حسین بسته شد اینگونه وادار به تسلیم نمایند تا روز عاشورا با حمله یاران حسین مشک ها را پر میکردند در طی این سه روز تعدادی نیز شهید شدند اصرار عمر سعد بر پایان بدون خون ریزی اما لجاجت شمر و ترس از دست دادن ملک ری اولین نیزه را به سمت خیمه امام حسین انداخت پدرش سعد ابن ابی وقاص از یا ران پیامبر از همان آغاز به حساب می آید در یکی از دره های مکه نماز میخواندند مشرکی به پیامبر توهین کرد سعد ابن ابی وقاص پدرهمین عمر ابن سعد استخوان شتری را برداشت برسر مشرک مذکور کوبید که خون جاری شد اولین خون ریخته شد در اسلام بود که بوسیله سعد ابی وقاص صورت گرفت در کربلا قدرت و ریاست موجب شد که چشم حقیقت بین اش کور شود به جنایت بزرگی دست بزند. در آخر هم ملک ری و گندم و جو ری نیز نصیب اش نشد.
در هرحال بستن راه آب هم موجب سستی همراهان امام نشد صبح اول وقت عمر سعد دستور حمله داد تیرباران خیام شروع شد بدلیل نداشتن سپرهای جنگی اغلب یاران امام شهید شدند امام دستور داد چادرهایی که در اطراف تعبیه کرده بودند آتش زدند اسب ها رم کردند خیمه فرزندان و شهدا را روبروی هم قرارداده بودند ورود از تل زینب بود اما یک نفر می توانست به داخل وارد شود مقاومت یاران جوانمرد حسین امویان را آشفته کرد اما تشنگی تحمل زن و بچه ها را متاثر ساخت بیابان گرمای شدید ظهر عاشورا نهایت دنائت و پستی امویان را نشان داد در جاهلیت هم با دشمنانانشان هم اینگونه رفتار نکردند.زمانی که منزل عثمان در محاصره شورشیان بود مولا به منزلش توسط حسین آب فرستادند در جنگ صفین چشمه آب وقتی در اختیار معاویه آب را به روی لشکر علی ع بست وقتی که لشکر مولا آب را از دست معاویه پس گرفتند اصحاب خواستند تلافی کنند مولا علی اجازه ندادند فرمودند پس فرق ما و شامیان در چیست ؟اخلاق اهلبیت کجا دژخیمی و پستی و حقارت امویان کجا ؟لحظه لحظه رفتاراهلبیت برای آدمیان درس اخلاق است شهادت عباس برامام سنگین افتاد امام سجاد فرمود شهادت عمویم مثل شهادت حمزه و جعفر طیار بود که در هردو چشمان رسول گرامی اشکبار شد وقتی عمویم به شهادت رسید حسین گفت کمرم شکست مردی که در منزل علوی تربیت علوی بزرگ شد همیشه در کنار حسنین ع بودند سرآمد پسران ام البنین بود چهره درخشان کربلا بود نام فرزندش عبیدالله بودکینه اموی تمام شدنی نیست حسین را از مدینه بیرون کردند اموال اش را تصرف نمودند در کربلا آب به رویش بستند فرزندانش را اسیر گرفتند بعداز شهادت منزلش را در مدینه ویران ساختندخانه عقیل را تخریب کردند در ماه حرام خون فرزند رسول خدا را ریختند جنازه پاکش را در بیابان رها کردند تمام این کینه انتقام از رسول گرامی اسلام بود بعثت رسول تمام ی سرمایه ،قدرت و خلق و خوی استکباری و استحمار ی امویان را به هم ریخت ومعیارزندگی را از طبقات اجتماعی به ایمان و تقوی بدل نمودند و امتیاز اشرافی در تخت سایه تعالیم قرآن قرار گرفت اذان گفتن بلا حبشی در کعبه شلاقی بر پیکر غرور جاهلی و اشرافی مکه بود دیگری انتقام از مولا علی بود بیست سال معاویه تلاش کرد تا محبت علی را از دل ها بکند نتوانست موفق نشد بخاطر وجود علی حسادت و کینه سرتاپای امویان گرفته بود بیجا نبود حسین ع فرمود دشمن دیرینه ما اموی است نه به سقیفه اشاره دارد و نه اتفاقات بعدی بلکه ریشه ای نگاه کردند در روز عاشورا بسیار گفته میشود که خیام را غارت کردند آدمی تعجب میکندبعداز شهادت امام و انتقال سرمبارکش به چادر این سعد وارد خیمه گاه شدند اولا قصد اینکه غارت کنند نبود برای اینکه امام با کاروان خود مگر سکه حمل میکرد؟ و کالای های گرانبها حمل میکرد؟ قصد این بود که افراد باقی مانده را آتش بزنند و نشانی از خانواده امام وجود نداشته باشد اما نتوانستند تقریبا یکصد و هشتاد شهید بودند که در حدود هفتاد ودو تن در بین اعراب مشهور بودند . ابن سعد دستورداد موقعی که حسین وارد عرصه جنگ شد سعی کنید دستگیرش کنید این حربه ای بود که این سعد می خواست قاتل حسین نباشد اما امام این حیله را متوجه شد حمله کرد به قلب لشکر تا اینکه به اعلی علیین رسید .سراین شهدا را بریدند بقیه چون سرشناس نبودند نبریدند امویان خواستند سر حر را ببرند اما لشکر تحت امر حر اجازه ندادند سر حر بریده شود.
«سرهابریده بینی بی جرم و بی جنایت»
بعداز اسلام اولین سری که در شهرها گردانده شد عمروابن حمق خزاعی بود یکی از ارادتمندان علی ع بودخبرشهادت در کوفه پیچید ابن سعد دستورداد اسرا را به محل اسکان خود ببرند برکشته های خویش نماز گزارد و جنازه شهدا رها شد به امید اینکه نصیب حیوانات شوند برخی افراد همچون حسن مثنی زخمی شده که توسط طایفه مادری نجات داده شد حالات روحی و عروج شهدا در کلام نمیگنجد اشتیاق داشتند که به لقا حق برسند شهدای کربلا از طوایف مختلف بود نمونه کامل انسان های آزاده و جوانمرد تحمل زیستن به هر قیمتی نداشتند به آدمیان الگو دادند که زیستن باید معنا و محتوا داشته باشدزندگی باذلت یعنی بندگی نکردن وعدم درک از کمالات انسانی است هروقت آدمی از دلبستگی رهایی یافت شب قدرش فرا می رسد تا به عروج و کمالات انسانی دست یابد
امویان دنبال این بودند که نشان های رسول اکرم را از بین ببرند تازمانی که فردی چون حسین در حیات باشد نمی توانستند منکر شوند چون وجودش سرمایه عظیم فرهنگی و معنوی بود هرجا حضور میافتند بوی و نوررسول اکرم ص را حس میکردند شخصیت فوق العاده جذاب داشت .هرکس حسین را ملاقات میکرد ناخودآگاه مولا علی به یادشان می افتاد از سجایای آن بزرگوار می گفتند بعدها ولید ابن عبدالملک به بهانه گسترش مسجد پیامبر تمام حجره های پیامبر را تخریب کردند.تادر حاکمیت بودند تا توانستند نشان های اهل بیت را از بین می بردند مثل وهابیت امروز.امام زینب س را وصی خویش قراردادتا امنیت امام سجاد را حفظ کند میراث عاشورا معلق به تاریخ است اما مدیریت آن متعلق به پیام رسانان واقعه است اگر نقش تاریخی امام سجاد و حضرت زینب و سکینه و فاطمه صغری نبود چیزی به نام عاشورا در تاریخ ثبت نمی شد این نقش را بعدها تقلیل دادن به دختری که بعداز ششصد سال از واقعه عاشورا برجسته سازنندزینب را با جعل روایت که سر ش را به کجاوه زد تمام کردند زینب عقیله عالمه زمان خودش فاطمه صغری را گمنام کردند گفتند در مدینه مانده سکینه هم که فقط شوهر کرده و امام سجاد هم مریض بود این نتیجه عوامانه عاشورا که در ترویج عوام زدگی غوغا کردند.
روز بعدعمر ابن سعد فاتحانه وارد کوفه میشوند شیعیان کوفه سربه گریه برداشتند به سختی پشیمان شدند اما چه سود یادگار رسول اکرم دیگر در میان نیست امویان شادتر که حسین را از میان برداشتند وجدان شیعیان به درد آمد همدیگرا مقصر قلمداد کردند گفته میشود به اسرا سنگ انداختند در خبرها دیده نمیشود برخورد با اسرا و نحوه جواب زینب کبری افکار امویان را سخت آشفته کرد دیدند و شنیدند که صدای علی از حلقوم زینب میآید دست و پا گم کردند این گفتگو بین زینب س و ابن زیاد هیمنه امویان را در بین مردم از بین برد ابن زیاد احساس خطر کرد برای اینکه کوفه نظم اش به هم نخورد و خوابش آشفته نشود اسرا را به شام اعزام کرد اشتباه استراتژی که کردند و شامیان نیز متوجه شدند که چه کسی را کشتند گفتند خارجی را کشتیم اما خطبه امام سجاد طومار امویان در شام را به هم ریخت گویا امویان فکر میکردند این نوع مصیبت اهل بیت را به زانو در خواهد آورد اما نمی دانستند مکتب قرآن و اهل بیت با این رفتارها بر طاغوت زمان سرخم نمیکنند مقاوم میشوند و با صبر و توکل به سیرو سلوک خود تداوم می بخشند.امویان به نتیجه دلخواه نرسیدند بازی را باخته دیدند ابن زیاد را مقصر قلمدادکردند.اما کینه ای که از حسین داشت به نمایش گذاشت و خیزران بر لبان مبارکش زد از شراب و ساقی حرف از انتقام بدر و ...گفت افشاگری امام سجاد و عکس العمل بعضی صحابه پیامبر که پیر بودند این گونه رفتارها را پیش بینی نکرده بودند هرچند معاویه تدبیر کرده بود که پایه های حکومت امویان مستحکم شود اما یزید را برای اینگونه موارد پرورش نداده بود مدینه عزادار شد نازنین انسانی را از دست داده بودند که دیگر قابل جبران نیست امام سجاد مدیریت را بعهده گرفت تا میراث عاشورا از بین نرود ستم ستمگران به خودشان برگشت به جان هم افتادند عاشورایی آن رفتند ما ماندیم و تاریخ و میراث بزرگ عاشورا که بااین میراث ارزشمند چگونه رفتارکردیم.
سعید معزی ۱۲شهریور۹۸