تابناک اردبیل: با تأکید بر وضعیت ترافیکی شهر اردبیل می‌توان اذعان کرد که یکی از بزرگترین و پیچیده ترین مشکلات شهری گریبان‌گیر شهر اردبیل، ترافیک سنگین در شهر اردبیل و به خصوص در مسیرهای مرکزی شهر است که با وجود برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌های ارائه شده در زمینه کنترل و بسامان کردن وضعیت ترافیک این شهر در طول سال‌های اخیر همچنان ترافیک سنگین در معابر و دیگر مشکلات مربوط به این وضعیت محسوس و چشمگیر است. در شهر اردبیل که نقش یک مادرشهر را در استان اردبیل ایفا می‌نماید، مسائل و مشکلات زیادی دست به دست هم داده‌اند که هم در ایجاد و هم در تداوم مشکلات ترافیکی و حمل و نقل این شهر تأثیر داشته اند. همین مشکلات ضررورت وجود یک برنامه‌ریزی منسجم و جامع ترافیکی را برای این شهر توجیه می‌نماید.
اما از جمله عوامل مؤثر بر وضعیت ترافیکی شهر اردبیل که بعضا خود نیز به عنوان یک مشکل کلی و مستقل قابل بررسی هستند می‌توان موارد زیر را بر شمرد:
۱٫ ساختار شبکه‌بندی ارتباطی بافت شهر:
شکل‌گیری بافت یک شهر به طور مستقیم با شبکه معابر آن ارتباط دارد. به طوری که هر یک از این بافت نیز متاثر از شکل‌گیری خیابان‌ها در داخل شهر است.
۲٫ نحوه ی کاربری نامتوازن شهر اردبیل:
واقع شدن بیشتر کاربری‌های تجاری، آموزشی، درمانی، اداری، فرهنگی در مرکز شهر باعث شده که مرکز شهر مقصد بسیاری از سفرها باشد، برای مثال اکثر مراکز درمانی، مطب پزشکان، آزمایشگاه‌ها در مرکز شهر اردبیل واقع شده است.
۳٫ عدم توازن خیابان‌ها جمع‌کننده و پخش‌کننده و کمربندی‌های شهر اردبیل:
محورهای عبوری که چهار جاده تبریز، مشگین‌شهر، آستارا و خلخال را به هم ارتباط می‌دهند از طریق ارتباط با کمربندی بندی دوم، حمل و نقل بین شهری را امکان پذیر می‌سازد. این مسئله باعث تداخل ترافیک عبوری و ترافیک بین شهری در سطح شهر شده است.
۴٫ رشد شتابان و نامتوازن شهرنشینی و افزایش جمعیت:
از دیگر ویژگی‌های شهر اردبیل که به طور مستقیم بر تشدید مشکلات ترافیکی این شهر در چند سال اخیر تاثیر داشته است، روند سریع افزایش جمعیت در این شهر بوده است.
۵٫ عدم جایگاه مهندسی ترافیک شهر اردبیل:
در استان اردبیل، بویژه در شهرستان اردبیل این علم گویا جایگاهی ندارد، اگر به مقررات تبیین شده در مهندسی ترافیک توجه کافی می‌شد، نواقص معابر موجود و هم چنین پل‌های روگذر و.. بازتاب منفی این چنینی نداشت.
۶٫ توزیع ناهمگون پراکندگی دوربین‌های کنترل ترافیک شهر اردبیل:
موضوع دوربین‌های کنترل ترافیک در استان اردبیل علیرغم اجرایی شدن در استان‌های دیگر، در تشریفات اداری سازمان‌های مربوطه راکد مانده است.
۷٫ برنامه‌ریزی شهری نادرست و چیدمان غلط مراکز خدماتی شهر اردبیل:
مشکلاتی که تراکم بیش از حد ترافیک در مناطق مرکزی و پرفعالیت شهرها بوجود آورده است، همراه با ازدحام عابران پیاده که بیشترین اوقات در این مناطق، به علت فعالیت‌های اساسی موجود به چشم می‌خورد.
۸٫ عدم اصلاح نقاط حادثه‌خیز شهر:
خیابان‌های شهری از دو نظر طبقه بندی می‌شوند. از نظر نوع بهره‌برداری و طرح هندسی. بدیهی است که بین نوع بهره‌برداری و طرح هندسی رابطه نزدیکی وجود دارد.
۹٫ عدم مکان‌یابی پارکینگ داخل شهر متناسب با افزایش وسائل نقلیه و جمعیت مراجعه‌کننده شهر:
هر ساله بر تعداد وسایل نقلیه در شهرها افزوده شده و این افزایش باعث بروز تراکم و افزایش آلودگی هوا به ویژه در مناطق مرکزی شهر و افزایش تعداد تصادفات در شبکه‌ی معابر می‌شود.
۱۰٫ نقش فقر فرهنگ در ایجاد تراکم و اشباع ترافیک شهر اردبیل:
حذف یک عنصر فرهنگی به زمان طولانی و تمهیدات و زمینه‌سازی‌های فراوان نیاز دارد. پلیس به تنهایی از عهده کنترل و اصلاح فرهنگ عبور و مرور بر نمی‌آید که وضع موجود دلیل صحت این مدعاست.
نتیجه گیری و پیشنهاد
بر اساس نتایج بدست آمده، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که کلیه مسائل اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و اجرایی شهروندان، ساختار شبکه ارتباطی و خصوصیات کالبدی و جمعیتی شهر و ناکارآمدی برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌های ارائه شده در زمینه حل مسائل و معضلات ترافیکی شهر به عنوان عوامل دخیل در ایجاد معضل ترافیک در شهر اردبیل نقش بسزایی را ایفا می‌کنند.
اما پیشنهاد می‌گردد که موارد زیر می‌تواند در کاهش تراکم ترافیک در شهر اردبیل مؤثر باشد:
۱- فرهنگ‌سازی ترافیک در شهر و شهرنشینیان اردبیل و آموزش رانندگان و عابرین پیاده توسط فرهنگ ترافیک باهماهنگی معاونت اجتماعی ناجا از طریق صداوسیما.
۲- فراهم کردن زیرساخت‌های بهتر حمل ونقل درون شهری.
۳- تداوم کنترل طرح سرعت و سبقت غیرمجاز و برخورد با موتورسیکلت سواران متخلف با همکاری عوامل انتظامی و یگان امداد.
۴- کنترل خیابان‌های اصلی و کمربندی‌ها به صورت مداوم با استفاده از دوربین‌های کنترلی اتاق مانیتورینگ و دوربین سیار.
۵- به پای کار کشیدن سایر سازمان‌ها از جمله شهرداری درخصوص تهیه علایم ترافیکی مورد نیاز و تهیه بنرها و پوسترهای آموزشی و منصوب در نقاط اصلی شهر.
۶- احداث و مکان‌یابی مناسب پارکینگ در شهر اردبیل به تناسب فاکتورهایی مانند: تعداد کم وسایل نقلیه و تعداد مراجعین به مناطق مختلف شهر.
۷-مکان‌یابی مناسب ادارات و مراکز جاذب جمعیت درون شهری و پرتراکم شهری.
۸- تبدیل اتوبوس‌های شهری به ون در خیابان‌های پرتردد با توجه به عرض کم خیابان‌ها.
* کارشناس ارشد معماری